Overslaan en naar de inhoud gaan

Saluutbatterij; wat is dat?

Sinds een paar maanden is Steenbergen ook een saluutbatterij rijker, maar wat is een saluutbatterij eigenlijk?

Een saluutbatterij is een overblijfsel uit een lang verleden.

Pure historie dus en daarom waard om het in stand te houden voor onszelf en de geslachten na ons om dit mooie erfgoed ook aan hen door te geven.

In het verre verleden werden de gevechten door de belagers van onze destijds vaak nog ommuurde steden van man tot man gevoerd met pijl en boog, sikkels, vloeibare pek, zwaarden en ander gevechtstuig.

Met de ontdekking van “buskruit” in het Oosten en de introductie daarvan in het Westen, werden nieuwe methoden ontwikkeld en kwamen het geweer en het kanon in beeld.

Het moderne kanon is omstreeks 1325 in Italië uitgevonden, nadat het buskruit door ontdekkingsreizigers vanuit China naar Europa was meegenomen. De oudste betrouwbare bron vermeldt de vervaardiging van bronzen kanonnen en ijzeren kogels in 1326 voor de verdediging van Florence.

Daar ligt dus in feite de oorsprong van een saluutbatterij van vandaag de dag.

Kanonnen werden verder ontwikkeld en verbeterd en het kanon zelf werd op een affuit vervoerd; je zou kunnen zeggen een soort “wagentje” waarop het kanon stond en waarmee het kanon dus vervoerd kon worden.

Bij een gevechtskanon worden kogels met een enorme knal afgeschoten met de bedoeling om het doel te raken en daarmee de vijand te beschadigen; een serie van die kanonnen wordt een artillerie genoemd.

Met name in de 80-jarige oorlog (van 1568 tot 1648) heeft het kanon in deze contreien een grote doorbraak beleefd.

In die tijd kon een kanonskogel, (een drieponder) wel anderhalve kilometer ver worden geschoten. Daar was dan wel een kilo buskruit voor nodig.

Hoe verder men wilde schieten en hoe zwaarder de kogel die afgeschoten werd, was er meer buskruit nodig.
Gemiddeld één derde van het gewicht van de kogel, was de leidraad.

Met name de knal was imposant en kreeg daardoor een aparte betekenis bij bijzondere gelegenheden; ook de rook die daarbij vrij komt verheugt de feestvreugde en zo kwam er meer een feestelijk tintje aan een bijzondere gelegenheid, meestal een gelegenheid die te maken heeft met het Koninklijk Huis.

Bij die gelegenheden worden er uiteraard géén kogels afgevuurd maar wordt wel het kruit tot ontploffing gebracht, wat de knal dan veroorzaakt en de rook.

Hoe intenser het gras wat ter vervanging van de kogel wordt gebruikt wordt samen gestampt tegen de koker met buskruit, des te luider de knal en ook hoe meer rook er wordt geproduceerd.
Ook de reuk van een dergelijk schot is heel apart en blijft je bij.

Saluutschoten worden afgevuurd bij geboorte van een prins(es), troonsbestijging of overlijden.

Maar ook bij andere vreugdevolle gebeurtenissen kunnen saluutschoten worden afgevuurd. Zo gebeurde dat onder meer bij de viering van 200 jaar Nieuw Vossemeer bij Noord-Brabant in 2009 en toetreding van de gemeente Steenbergen tot de groep van Vestingsteden aan de Zuiderwaterlinie in 2019. Die saluutschoten in Steenbergen werden destijds op de markt uitgevoerd door de saluutbatterij van Geertruidenberg.

Een saluutbatterij wordt door de overheid pas goedgekeurd als alle diploma’s van de leden zijn behaald. Dan kunnen er vergunningen worden afgegeven, die sterk gecontroleerd worden. Het aantal oefeningen wat men houdt, wie wat doet en met welk wapen er wordt gewerkt: alles moet worden genoteerd en kan van invloed zijn op de vergunning.

Voor het diploma van Kruitmeester wordt op het ogenblik hard gestudeerd door de toekomstige kruitmeester van de saluutbatterij.

Omdat nog niet alle diploma’s zijn behaald valt onze saluutbatterij nog even onder de verantwoordelijkheid van die van Bergen op Zoom: de “Borgerij Bergen op den Zoom” maar als aan alle formaliteiten en vergunningen is voldaan, zal de Steenbergse saluutbatterij verzelfstandigen en zullen wij met een zekere regelmaat, zo hopen we, kunnen genieten van saluutschoten door mannen in historische kledij; want die hoort er natuurlijk ook bij.